bugünkü çalışma için camus'nün veba (la peste) romanının ispanyolca tercümesinden bir cümle seçtim. cümlenin iki bileşeni gramer açısından inceleyeceğiz, önce cümleyi okuyalım.
"el cuarto día se anunció la apertura del hospital auxiliar en una escuela de párvulos. nuestros ciudadanos, que hasta entonces habían seguido encubriendo con bromas su inquietud, parecían en la calle más abatidos y más silenciosos."
sayfanın müdavimleri bilirler, normalde bu seride çeviriyi en sona bırakırız ama bugün bir değişiklik yapalım ve önce çevirisine bakalım. filmin sonunu söyleyip, seyirden zevk beklemek gibi olacak ama olsun. bu defalık böyle ilerleyelim. önce cümlenin hali hazırda mevcut olan çevirisini kopyalayayım, sonra da çeviriyle de uğraşan şahsımın yorumunu yazayım.
"dördüncü gün bir anaokulda yedek hastanenin açılacağı duyuruldu. o zamana kadar endişesini şakalarla örtmeyi sürdürmüş olan yurttaşlarımız sokaklarda daha bitkin ve daha sessiz görünüyordu."
yorum:
"dördüncü gün, bir anaokulunun hastaneye dönüştürüleceği duyuruldu. bir süredir kaygılarını şakalarla savuşturmaya çalışan yurttaşlar, bu haberin ardından sokaklarda daha bitkin ve daha sessiz görünmeye başladılar."
yok, olmadı. orijinal çeviri daha güzel. neyse... üzernde duracağımız parçaları sıralayalım:
1- cuarto día: dördüncü gün
2- anunció: anunciar yani duyurmak/bildirmek fiilinin dili geçmiş zaman üçüncü tekil şahıs hali
sözlükler yardımıyla bulunabilecek olan kelimeleri, tanım edatlarını ve bu çalışmayı anlayabilecek düzeyde ispanyolca bilgisine sahip olanların hali hazıra aşina olması gereken bağlaçları listeye almaya gerek görmüyorum. parçaları inceleyelim.
1- cuarto dia
bu parça bize sıra sayıları yani "números ordinales" (birinci, ikinci, üçüncü...) hakkında bazı bilgiler verebilir. ilk olarak onuncu sıraya kadar sıra sayılarını yazalım.
1. primero
2. segundo
3. tercero
4. cuarto
5. quinto
6. sexto
7. séptimo
8. octavo
9. noveno
10. décimo;
örnek cümleler içinde kullanabileceğimiz sıra sayıları da artık sayfada görünüyor oluğuna göre...
nosotros somos cuatro hermanos, yo soy el tercero.
biz üç kardeşiz, ben üçüncüyüm.
dikkat etmemiz gereken nokta, sıra sayılarının cümle içinde sıfat görevi de görmeleridir. sıfatların isme, sayı ve cinsiyet bakımından uyumlu olması zorunluluğunu lütfen unutmayalım. yukarıda örnek olarak yazdığım cümleyi kuran kişi ailenin üçüncü çocuğu ve erkek. aynı cümleyi ailenin üçüncü çocuğu olan bir kadın kursaydı cümle aşağıdaki gibi ifade edilirdi:
nosotros somos cuatro hermanos, yo soy la tercera.
soru: ailenin bütün çocukları kız olsaydı?
yanıt: nosotras somos cuatro hermanas, yo soy la tercera
soru: cinsiyet bakımından gösterilen uyuma bir örnek verdin. sayı bakımından bir örnek verebilir misin?
yanıt: los segundos hijos, generalmente, son más rebeldes.
ikinci çocuklar, genel olarak, daha isyankardır.
ikinci araba: segundo coche
ikinci ev. segunda casa
yeteri kadar örnek verdiğime göre soru sorma sırası bende. sorum yüzüklerin efendisi izleyicilerine. kaçıncı günün şafağında doğuya bakmak gerekiyordu? lütfen ispanyolca yanıt verin. (ipucu: beşinci gün). bunun yanı sıra aşağıdaki örnek cümleleri de çevirip ispanyolcadefteri@hotmail.com adresine yollayabilir veya buraya yorum olarak yazabilirsiniz.
sekizinci katta yaşıyorum.
dördüncü durakta inmelisin.
birinci veya ikinci olmak önemli değil, önemli olan burada bulunmak
artık ikinci maddeye geçebiliriz.
2- se anunció
bu maddeden yırtmak için kolaya kaçabilir ve "anunciar fiilinin indefinido üçüncü tekil şahıs çekimidir" diyebilirdim. ama çekimin önünde duran ve cümlenin öznesini belirsizleştiren se'nin hatırına bir iki cümle yazabiliriz. bu se olmasaydı cümlenin yüklemi "duyurdu/bildirdi" olarak çevrilecek ve cümle "kim?" sorusuna yanıt verecekti. "se" etkisiyle cümla artık bu soruya yanıt vermeyecek, vurgu, eylemi yapan kişi veya kişilerden uzaklaştırılıp, eylemin kendisi için kullanılacaktır.
soru: birkaç örnek verebilir misin?
yanıt: claro que sí!
el florero se rompió: vazo kırıldı (kim kırdı? belli değil).
juan rompió el florero: juan vazoyu kırdı (kim kırdı? juan).
el presidente de la empresa habló de economia (şirket başkanı ekonomi hakkında konuştu)
en la reunión se habló de economia (toplantıda ekonomi hakkında konuşuldu)
örneklerin tamamını, alıntılanan metne uygun olması için indefinido (di'li geçmiş zaman) çekiminde kullandım. geniş zamanda da kullanabilirim.
aquí no se habla en voz alta (burada yüksek sesle konuşulmaz)
en mi casa se puede fumar (benim evimde sigara içilebilir)
bu kadar örnek yeterli diye düşünüyorum. şimdi sıra sende. aşağıdaki cümleleri ispanyolcaya çevirmeyi deneyebilirsin.
bu şehirde yaşanmaz
kitap dün satıldı
önemli güvenlik önlemleri alındı
yanıtları ispanyolcadefteri@hotmail.com adresine gönderebilir veya yorum olarak yazabilirsiniz. bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
Çok güzel ayrıntılarla dolu bu konu için teşekkürler. Elinize sağlık.
YanıtlaSil