Gramer Dersleri - Genis Zaman Düzenli Fiil Çekimleri

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre dil bilgisi açısından fiil kelimesinin anlamı şöyle : Olumlu veya olumsuz olarak çekimli durumda zaman kavramı taşıyan veya zaman kavramı ile birlikte kişi kavramı veren kelime, eylem.

Türkçede mastar ekleri nelerdir?

Bu kolay bir soru oldu biliyorum. Türkçede mastar ekleri -mak ve -mek tir. Türkçede çekimlenmemiş bütün fiiller -mak ve -mek ekleri ile biter ve fiili şahısa göre çekmek istediğimiz zaman ilk iş bu mastar eklerini atıp fiilin köküne ulaşmaktır.

Bu süreç ispanyol dilinde de hemen hemen aynı şekilde işler yalnız ispanyol diliinde mastar eki iki tane değil, üç tanedir. Yani fiiller üç şekilde sonlanır. Bunlar -ar, -er ve -ir dir. İspanyolcada fiiller ya ar ile ya er ile ya da ir ile sonlanır. Tıpkı türk dilinde olduğu gibi ispanyol dilinde de fiili şahıslara göre çekimlemeden önce bu ekleri kaldırmakla başlarız işe.

Düzenli çekime sahip olan (regular) bir fiili geniş zamanda şahıslara göre çekimlemek için mastar eki çıkartıldıktan sonra hangi ekleri koyacağız? Örneğin mastar halindeki Vivir (yaşamak) fiilini herhangi bir şahısa göre nasıl çekeceğiz. Örneğin yaşamak mastarından yaşarım kelimesini nasıl elde edeceğiz. Şimdi anlatacağım.

Önemli bir bilgidir, ispanyolcada fiillere gelecek ekler zamanlara ve şahıslara bağlı olarak değiştiği gibi fiilin hangi mastar ekiyle bittiğine bağlı olarak da değişim gösterir. -ar ile biten bir fiilin şahıslara göre çekimlenirken aldığı ekler ile -er ile biten bir fiilin şahıslara göre aldığı ekler bazen aynı olmayabilir.

İlk önce -ar bitimli regular fiilleri geniş zamanda nasıl çekeceğimizi öğrenelim:

Estudiar (ders çalışmak, okumak) anlamına gelir. Yalnız bu okumak anlamı bir kitabı gazeteyi okumak anlamında değil, bir okulda okumak anlamındadır. Büyüklerimiz sorar ya bazen "nerede okuyorsun?" biz de cevap veririz hani "istanbul üniversitesinde okuyorum" gibisinden. İşte oradaki okumaktır.

Çekime başlamak için önce mastar eki olan AR fiilden atılıp köke ulaşılacak. Estudi fiilimizin kökü. Şimdi bu köke hangi ekler gelecek onu öğrenelim:

Ar bitimli düzenli fiiller geniş zaman şahıs ekleri:

1. tkl -O

2.tkl -AS

3.tkl -A

1.çğl -AMOS

2.çğl -ÁİS

3.çğl -AN

Yukarıdaki ekleri fiilin köküne ekleyelim.

Yo estudiO (ben ders çalışırım)

tú estudiAS (sen ders çalışırsın)

él estudiA (o ders çalışır ) - Eril

ella estudiA (o ders çalışır) - Dişil

nosotros estudiAMOS (biz ders çalışırız)

vosotros estudiÁİS (siz ders çalışırsınız)

Ellos estudiAN (onlar ders çalışırlar) Eril

Ellas estudiAN (onlar ders çalışırlar) Dişil

Şimdi farklı bir fiille devam edelim.

Hablar (konuşmak) fiili geniş zamanda regular çekimli ar bitimli bir fiil. Sondaki mastar eki -ar atıldıktan sonra köke ulaşırız. HABL sonra üzerine şahıs eklerini ekleriz.

yo hablo (ben konuşurum)

tú hablas (sen konuşursun)

él habla (o konuşur) - eril

ella habla (o konuşur) - dişil

nosotros hablamos (biz konuşuruz)

vosotros habláis (siz konuşursunuz)

ellos hablan (onlar konuşurlar) -eril

ellas hablan (onlar konuşurlar) - dişil

Yine önemli bir bilgi. Bu çekimler şimdiki zaman şekli olarak da kullanılırlar. Yani ben konuşurum cümlesi ben konuşuyorum cümlesinin yerine de kullanılır.

Buraya kadar okuduklarınızda anlamadığınız bir yer yoksa şimdi aşağıda yazacağım Ar bitimli geniş zamanda düzenli fiillerin çekimlerini yapmayı deneyin:

Tomar

Comprar

Trabajar

Llamar

Esperar

Gelelim Er ve İr bitimli fiillere. Yine yukarıdaki bilgiler Er ve İr bitimli fiiller için birebir geçerlidir yalnız çekimler biraz farklılık gösterir. Ekler şunlardır.

Er bitimli düzenli fiiler geniş zaman şahıs ekleri:

1.tkl -O

2.tkl -ES

3.tkl -E

1.çğl -EMOS

2.çğl -EİS

ç.çğl -EN

İr bitimli fiiller için ise:

1.tkl -O

2.tkl -ES

3.tkl -E

1.çğl -İMOS

2.çğl -ÍS

3.çğl -EN

Birer örnekle devam edelim.

Beber (içmek)

yo beb o (ben içerim)

tú beb es (sen içersin)

él beb e (o içer)- eril

ella beb e (o içer)- dişil

nosotros beb emos (biz içeriz)

vosotros beb éis (siz içersiniz)

ellos beb en (onlar içer)-eril

ellas beb en (onlar içer)- dişil

İr bitimliler için örnek çekim:

Vivir (yaşamak)

yo vivo (ben yaşarım)

tú vives (sen yaşarsın)

él vive (o yaşar)- eril

ella vive (o yaşar)- dişil

nosotros vivimos (biz yaşarız)

vosotros vivís (siz yaşarsınız)

ellos viven (onlar yaşarlar)-eril

ellas viven (onlar yaşarlar)-dişil

Şimdi Er ve İr bitimli düzenli fiil çekimleri pratiği için aşağıdaki fiillerin sözlükten anlamını bulup çekimlerini yapın, yaptığınız çekimleri ve sorularınızı şu linkten bize ulaştırabilirsiniz:

http://www.defter.gen.al/d/sidar/yaz/

Abrir

Escribir

recibir

correr

vender

comer

ÇEKİM EKLERİNİ LİSTE HALİNDE GÖRMEK İÇİN RESMİN ÜSTÜNE TIKLAYIN!