Gramer Dersleri - Masculino vs Femenino

MASCULİNO vs FEMENİNO
İspanyolcada eril dişil ayrımı bu dile yeni başlayan herkesin ortak problemi olagelmiştir. Malum Türkçede bu ayrım olmadığı için yani isimlerin bir artikele ihtiyacı olmadığı için yabancı olduğumuz bir mevzu. Kısaca açıklamaya çalışayım. İspanyolcada isimlerin bir cinsiyeti vardır ve isimler sahip oldukları cinsiyetlere bağlı olarak kendilerinden önce belirli ya da belirsiz tanım edatları (artikel) alırlar. Bu tanım edatları şunlardır:
Eril Belirli tanım edatları:
Tekil: EL
Çoğul: LOS
Dişil Belirli tanım edatları:
Tekil: LA
Çoğul: LAS
Eril Belirsiz tanım edatları:
Tekil: UN
Çoğul: UNOS
Dişil Belirsiz tanım edatları:
Tekil: UNA
Çoğul: UNAS
Neye göre eril neye göre dişil sorusunu sormadan önce neye göre belirli neye göre belirsiz sorusunu soralım. Belirli tanım edatları kullanmak için bahsi geçen ismin bize yabancı olmaması yani bildiğimiz, bahsi daha önce geçen kısacası BELİRLİ bir isim olması gerekir. Bunun tam tersi durumlarda da belirsiz tanım edatları kullanırız. İngilizce bilenler için bu ayrımın a ve the ayrımıyla aynı olduğunu söylemek faydalı olacaktır diye düşünüyorum. Konuyu biraz daha netleştirmek için örneğin KÖPEK kelimesini ele alalım.

Türkçe: Köpek
İspanyolca: El perro
İngilizce: The dog

Yukarıdaki bahsi geçen köpek için metin içinde ya da konuşma sırasında hangi artikeli kullanacağız. Yani el perro mu diyeceğiz yoksa un perro mu diyeceğiz? Olay çok basit eğer köpek BİLİNEN bir köpekse yani metinde daha önce bahsi geçmiş ya da konuşmada daha önce bahsedilmiş bir köpekse EL perro diyeceğiz. Ama BİLİNMEYEN herhangi bir köpekse UN perro diyeceğiz. Örnekler vererek konuyu daha da netleştirelim.
"Carlos köpeği gördü." diye bir cümlemiz olsun. Bu cümlede bahsi geçen köpeğin bu cümleyi söyleyen ve söylenen kişi tarafından bilindiği ortadadır o yüzden bu cümlede EL perro demek gerekir. Fakat cümlemiz şöyle olsaydı: "Carlos bir köpek gördü", işte o zaman bilinmeyen, herhangi bir köpekten bahsedildiği anlaşılacak ve UN perro demek gerekecekti. İngilizce bilenlere yardımcı olacak bir bilgi:
El - la -= The
Un- una: a
the dog = el perro
a dog = un perro

İngilizce bilmeyenlere de yardımcı olacak bir bilgi daha:
Cümlenin türkçesinde bir ya da birkaç kelimeleri geçiyorsa kesin belirsiz artikel kullanılmalıdır. Bir kedi var cümlesini kurarken asla El gato diyemezsiniz. Un gato demelisiniz. Bir de cins isimler belirli tanım edatıyla kullanılır. Yani Kediler derken unos gatos denmez, Los gatos denir. Örnek cümle:
Kediler evcil hayvanlardır.
Bu cümlede herhangi bir kediden ya da bildiğimiz bir kediden değil bir cins isim, bir topluluk ismi olarak kediden bahsediliyor.

Belirli belirsiz edatlar konusunun anlaşıldığını düşünüyorum. Şimdi aşağıdaki türkçe cümlelere bakarak kullanmamız gereken artikellerin belirli mi yoksa belirsiz mi olduğunu söylemeye çalışalım:
Banka caddenin sonunda soldadır. - Banka için?
Burada bir çocuk gördünüz mü? - çocuk için
Köpekler tehlikesiz hayvanlardır - köpekler için?
Buralarda bazı köpekler görülmüş - köpekler için?
Havuz çok küçüktü - Havuz için?
Bir arkadaşım söyledi - Arkadaş için?
Bana bir kitap satın al - Kitap için?

Yukarıdaki sorulara belirli tanım edatı ya da belirsiz tanım edatı diye kısaca yanıtınızı verdikten sonra okumaya devam edin
***
Bu konuyu hakkında en sık sorulması gereken soru şudur: "bir kelimenin eril ya da dişil olduğunu nasıl anlarız?" Bu soruya benim verilen cevap ise her zaman şudur: "Anlayamazsınız! Bu ezberlenmesi gereken bir konudur". Yani sözlükten yeni kelime öğrenirken o kelimeyi artikeliyle birlikte öğrenmek gerekiyor. Fakat bütün bunlara rağmen bir kelimenin eril mi dişil mi olduğunu "tahmin" etmemize yarayabilecek bazı ipuçları vardır. Bunlar üzerine yazmaya başlamadan uyarmak isterim: Bu ipuçları, madde yazılırken aksi belirtilmemişse, kesinlik taşımazlar. İstisnalar her zaman vardır!
Şimdi bu ipuçlarını ve bazı istisnaları sıralayalım. Önden Femeninolar
1 ) -a ile biten isimler genellikle (dikkat edin, kesinlikle değil!) femeninodur ve La artikeli alırlar.
Excepción (İstisna): el día
2 ) umbre, ie, ión, dad, tad o is ile biten isimlerin büyük çoğunluğu dişildir. ión, tad, dad bitimlilerde bu oran daha da yüksektir
Örnekler: la especie la costumbre la educación la ciudad la crisis la serie la muchedumbre la formación la facultad
Algunas Excepciónes (bazı istisnalar): el pie el avión el análisis el puente el camión el énfasis
Şimdi Masculinolar:
1 ) N-O-R-S-E-L harflerinden herhangi biri ile biten isimlerin büyük kısmı eriildir.
Algunas Excepciónes (bazı istisnalar): la fuente la imagen la nube la foto la moto la radio
2 ) -ma, -pa, ta heceleriyle biten isimler grekçe kökenlidir ve büyük çoğunlukla erildirler.
Örnekler: el drama el idioma el mapa el planeta el poema el problema
Algunas Excepciónes (bazı istisnalar): la cima la dama
3 ) ve bir ayrıntı olarak birleşik isimler eril artikel alır. Örneğin cumplir (tamamlamak) fiilinden ve yıl (año) kelimesinden oluşan cumpleaños (doğum günü) kelimesi tekil ya da çoğul yazılması hiç farketmez eril artikeller alır...
İstisna: La Bocamanga

Bunların dışında bilinmesi gereken önemli bir nokta bazı isimlerin hem eril hem de dişil artikel alabildiğidir ve bu isimler genelde: -nte, -sta bitimli isimlerdir. Örneğin; Öğrenci anlamına gelen Estudiante kelimesi öğrencinin cinsiyetine göre el ya da la takısı alabilir. Gazeteci anlamına gelen periodista kelimesi de bu kurala göre eril ya da dişil tanım edatı alabilir. Yani bu kelimeler çift
Ağaç isimleri Eril Meyvalarının isimleri ise dişildir (istisnalar mevcuttur)
El manzano : Elma ağacı
La manzana : Elma (meyva)