Gramer Dersleri - Gerundio

Yeni Başlayanlar İçin İspanyolca Ulaç (Gerundio) I
İspanyolca gramerinde önemli bir yer tutan Gerundio başlığı üzerine yazdığım bu yazıda konunun gramatik temelini ve pratikte kullanılış alanlarını açıklayacağım. Ama öncelikle Türk Dil Kurumu sözlüğünden Ulaç kelimesinin anlamını öğrenelim.

ulaç İng. gerund
(Derleme.. bağ-fiil, zarf fiil) Belirteç olarak kullanılan eylemsi: Koşa koşa gitmek, gelip gitmek, gülerek gitmek, gelince görmek, giderken görmek, geldikçe konuşmak, geldiğinde konuşmak, görmeden gitmek, görmeksizin geçmek, görmeyeli değişmek vb. (TDK)

Evet TDK sözlüğüne göre ulacın anlamı bu! Fakat daha önceki yazılarımı okuyanlar, benim anlatmak istediğim konuyu daha yalın bir üslup ile anlatmayı tercih ettiğimi bilirler. Ulaç (Gerundio) konusunu da yine o üslupla anlatacağım. Ve bu yazımda İngilizce bilen kişiler için İngilizce karşılaştırmalı örnekler de vereceğim.

TDK sözlüğünün anlatmak istediği mevzuyu açıp, ulaçların kullanım alanlarını sıralamaya başlamadan önce şunu da unutmayalım; Türk Dilinde ulaçlar doğrudan fiil kök veya gövdelerinden türetilebildikleri gibi adeylem ve ortaçlardan (sıfat-fiillerden) çeşitli ekler ve edatlar yardımıyla da oluşturulabilinirken İspanyolcada ulaçlar sadece fiil kök ve gövdelerinden türerler. İspanyolca ulaçların kullanımı ile Türkçe ulaçların kullanımı arasında farklar vardır.
Peki ispanyolcada grundio yu üreteceğiz. İşin en kolay kısmı bu. Malûm ispanyolca fiillerde üç mastar eki var. (Türkçede iki tane olduğunu biliyoruz. Bunlar –mek ve –mak ekleriydi.) İspanyolca mastar eklerimiz –Ar, -Er ve –İr di. Bir fiilin gerundiosunu türetmek için öncelikle fiilden bu mastar eklerini atmamız gerekiyor. Sonra da –Ar bitimli fiillere –Ando, -Er ve –İr bitimli fiillere –İENDO eklememiz gerekiyor.

Por ejemplo:

Comprar : Comprando
Querer: Queriendo
Salir: Saliendo

Aşağıdaki fiillerin gerundiolarını bulun!


Hablar
Estudiar
Beber
Tener
Perder
Dar
Correr
Pedir
Decir
Charlar
Apoyar
Luchar
Vencer
Caminar
Almorzar
Poner
Dormir
Ser

Artık bir fiilin gerundiosunu nasıl türeteceğimizi biliyoruz. “İyi de bu Gerundio ne işimize yarayacak? Nerede Kullanacağız?” sorularını sorduğunuzu biliyorum

Maddelere geçelim.

Gerundio Kullanım Alanları1- Türk dilinde fiillere eklediğimiz önemli ekler vardır. – erek, -arak ekleri bunlardandır! Devam etmeden önce bu eki nerede kullandığımız üzerine biraz düşünün, sonra ilerlemeye devam edin. Düşündüğünüzü varsayıp anlatmaya devam ediyorum. Bir eylemi nasıl gerçekleştirdiğimiz sorusuna cevap verir bu tarz gerundiolar.

Örneğin şöyle bir cümle düşünelim:

Çocuk koşarak geldi.
Burada çocuğun yaptığı eylem gelme eylemidir. Peki, çocuk nasıl gelmiştir sorusuna verilecek cevap gerundiodur. Yani; koşarak. Koşmak, Correr fiilinin gerundiosu Corriendo dur. O halde bu cümleyi şöyle kurmak lazım:

El niño vino corriendo.

Başka bir örnek verelim:

Kadın ağlayarak şarkı söylüyor.

Yine yukarıdaki cümle gibi ilerleyelim. Cümlede yapılan eylem şarkı söyleme (Cantar) eylemidir. Peki kadın şarkıyı nasıl söylemiştir diye sorarsak alacağımız cevap nedir? Evet, Gerundio’dur. Yani ağlayarak kelimesini Gerundio şeklinde yazmalıyız. Ağlamak (Llorar) fiilinin gerundiosu llorando dur. O zaman bu cümleyi “La mujer canta llorando” olarak kurmamız gerekiyor.

Örnekleri çoğaltalım:
Çocuklar şarkılar söyleyerek oynuyorlar. Los niños juegan cantando
Müzik dinleyerek ders çalışıyorum Estudio escuhando la musica
Bütün hayatım bekleyerek geçiyor Toda mi vida pasa esperando
Yeni bir dil çalışarak öğrenilir. Una nueva lengua se aprende estudiando