el capital - sermaye
la capital - başkent
yani capital kelimesinden önce el (eril, belirli) tanım edatı kullanınca farklı bir anlam, la (dişil, belirli) tanım edatı kullanılınca farklı bir anlam ortaya çıkıyor. neyse ki, artikeline bağlı olarak anlam değiştiren kelimelerin sayısı çok da fazla değil.
yazının niyetini anladığımıza göre, artık listelemeye geçiş yapabilir, "biz ural-altay dil ailesinin çocuklarıyız, bizim hiç artikelimiz olmadı amca" diyerek ve de başlarımızı öne eğerek konunun arkasından dolanabilir, diğer taraftan harıl harıl çalışıp, puanları çaktırmadan keseye doldurabiliriz.
la pez: zift, katran
el pez: balık
la cólera: öfke
el cólera: kolera
la parte: parça, kısım
el parte: rapor
la cometa: uçurtma
el cometa: kuyruklu yıldız
la cura: ilaç, tedavi, çare
el cura: rahip, hristiyan din adamı
la coma: virgül
el coma: koma
la corte: mahkeme
el corte: kesim (kesme eyleminden)
la pendiente: eğim
el pendiente: küpe
la rata: fare
el rata: hırsız
la tema: obsesyon, obsesif fikir
el tema: konu
sıkıcı dipnotlar:
1) ural-altay dil ailesine dahil olan dillerde eril-dişil tanım edatları bulunmaz.
2) uzun bir süre boyunca dil ailesi olarak kabul edilen ural-altay dillerinin ailelik durumları tartışmalı hale gelmiştir. dillerin aynı dil ailesinden kabul edilmesi için bakılan temel noktalar; söz konusu dillerde sayılar, vücudu oluşturan kısımlar vb. için kullanılan kelimeler, temel cümle dizilimi (türkçe'de ve bir çok ural-altay dilinde özne nesne yüklem), eklerin kullanımıdır (sondan eklemeli-sufijos, önden eklemeli-prefijos). bu doğrultuda yapılan araştırmaların ardından ural-altay dilleri arasındaki bağlantının bir akrabalık bağı olmaktan ziyade coğrafi yakınlık nedeniyle kelime ödünç alma - verme bağı olduğu yönünde savlar mevcuttur.
3) herhangi bir dil ailesine mensup olmayan diller için yalıtık dil (lengua aislada) kavramı kullanılır. yalıtık dillerin en önemlilerini oluşturan japonca ve korece son yıllarda ural-altay dilleriyle ilişkilendirilmektedir. yani yüzyıllar boyunca kayıp dil akrabalarını arayan japonlar ve koreliler bu akrabalarına ural dağlarında rastlamışlar ve anlaşılan o ki, özellikle japonlar, bu savdan (biraz da politik nedenlerle) memnun kalmayıp kendi araştırmalarını yürütmeye devam etmişlerdir. bu konuda araştırmalar ve tartışmalar devam etmektedir.
bu konuda bazı araştırmacıların fikir alış-verişlerini aşağıdaki bağlantıdan (ingilizce) okuyabilirsiniz.
https://linguistlist.org/issues/5/5-908.html
yazının niyetini anladığımıza göre, artık listelemeye geçiş yapabilir, "biz ural-altay dil ailesinin çocuklarıyız, bizim hiç artikelimiz olmadı amca" diyerek ve de başlarımızı öne eğerek konunun arkasından dolanabilir, diğer taraftan harıl harıl çalışıp, puanları çaktırmadan keseye doldurabiliriz.
la pez: zift, katran
el pez: balık
la cólera: öfke
el cólera: kolera
la parte: parça, kısım
el parte: rapor
la cometa: uçurtma
el cometa: kuyruklu yıldız
la cura: ilaç, tedavi, çare
el cura: rahip, hristiyan din adamı
la coma: virgül
el coma: koma
la corte: mahkeme
el corte: kesim (kesme eyleminden)
la pendiente: eğim
el pendiente: küpe
la rata: fare
el rata: hırsız
la tema: obsesyon, obsesif fikir
el tema: konu
sıkıcı dipnotlar:
1) ural-altay dil ailesine dahil olan dillerde eril-dişil tanım edatları bulunmaz.
2) uzun bir süre boyunca dil ailesi olarak kabul edilen ural-altay dillerinin ailelik durumları tartışmalı hale gelmiştir. dillerin aynı dil ailesinden kabul edilmesi için bakılan temel noktalar; söz konusu dillerde sayılar, vücudu oluşturan kısımlar vb. için kullanılan kelimeler, temel cümle dizilimi (türkçe'de ve bir çok ural-altay dilinde özne nesne yüklem), eklerin kullanımıdır (sondan eklemeli-sufijos, önden eklemeli-prefijos). bu doğrultuda yapılan araştırmaların ardından ural-altay dilleri arasındaki bağlantının bir akrabalık bağı olmaktan ziyade coğrafi yakınlık nedeniyle kelime ödünç alma - verme bağı olduğu yönünde savlar mevcuttur.
3) herhangi bir dil ailesine mensup olmayan diller için yalıtık dil (lengua aislada) kavramı kullanılır. yalıtık dillerin en önemlilerini oluşturan japonca ve korece son yıllarda ural-altay dilleriyle ilişkilendirilmektedir. yani yüzyıllar boyunca kayıp dil akrabalarını arayan japonlar ve koreliler bu akrabalarına ural dağlarında rastlamışlar ve anlaşılan o ki, özellikle japonlar, bu savdan (biraz da politik nedenlerle) memnun kalmayıp kendi araştırmalarını yürütmeye devam etmişlerdir. bu konuda araştırmalar ve tartışmalar devam etmektedir.
bu konuda bazı araştırmacıların fikir alış-verişlerini aşağıdaki bağlantıdan (ingilizce) okuyabilirsiniz.
https://linguistlist.org/issues/5/5-908.html
0 yorum:
Yorum Gönder